บทสรุปความคืบหน้าเป้าหมาย SDGs ของไทย และทิศทางขับเคลื่อนจากนี้สู่อนาคต

Article

UN Global Compact Network Thailand สรุปเนื้อหาสำคัญจากงานสัมมนาในหัวข้อ “อนาคตของ SDGs : ทิศทางการขับเคลื่อน และความท้าทาย” ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2566 โดยคณะกรรมาธิการการต่างประเทศ วุฒิสภา ณ อาคารรัฐสภา เพื่อเป็นการติดตามความคืบหน้าของการดำเนินการตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDGs) ของประเทศไทย

ในงานมีการบรรยาย “หัวข้อภาพรวมของมุมมองในการขับเคลื่อน SDGs เพื่ออนาคตของประเทศไทย” โดย ดร.วีระศักดิ์ โควสุรัตน์ ประธานคณะอนุกรรมาธิการการจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน ร่วมกับ นางสาวเอกสิริ ปิณฑะรุจิ อธิบดีกรมองค์การระหว่างประเทศ และผู้แทนจากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ได้เน้นย้ำว่า

SDGs จะต้องเป็นเรื่องที่สามารถเข้าถึงกลุ่มคนชั้นล่าง และบุคคลทั่วไปได้ ความท้าทายในการติดตามความคืบหน้าในการขับเคลื่อน SDGs ในเรื่องฐานข้อมูลยังคงไม่คลอบคลุมทุกพื้นที่ อย่างไรก็ตาม การดำเนินการสร้าง data dashboard ภายใต้การร่วมมือกับภาคอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อช่วยให้ประเทศชาติขับเคลื่อนงานไปด้วยกันด้วยตัวชี้วัดร่วมกัน

นอกจากนี้ในแง่การดำรงชีวิตประจำวันของมนุษย์ในการขับเคลื่อน SDGs การสร้างความรู้ความเข้าใจ การสร้างทักษะ และการมีทัศนคติ ถือว่าเป็นองค์ประกอบสำคัญ โดยเริ่มจากตัวเรา ซึ่งจะเป็นประโยชน์ทั้งต่อเรา ต่อคนรุ่นหลัง และต่อโลก

นอกจากนี้ยังมีการการอภิปรายในหัวข้อ “อนาคตของ SDGs : ทิศทางการขับเคลื่อน” โดยผู้แทนทั้ง 5 องค์กรจากสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย สำนักงานกิจการยุติธรรม และกรมองค์การระหว่างประเทศ ได้แลกเปลี่ยนมุมมองต่อหลักการ 5 Ps ประกอบด้วย

1) ปัญหาความยากจน ความหิวโหยและลดความเหลื่อมล้ำในสังคม (People) ผู้แทนจากสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร กล่าวว่าความท้าท้ายของเกษตกรในประเทศไทยขาดทักษะ และความความสามารถในการจัดการเชิงธรุกิจ และการตลาด มีข้อจ้ากัดในการเข้าถึงและเรียนรู้การใช้เทคโนโลยีเพื่อช่วยในการทำการเกตร เป็นต้น

นอกจากนี้มีการเน้นย้ำเรื่องการเติบโตสีเขียว BCG ยังคงเป็นเรื่องที่ท้าท้าย หากเราสามารถปฏิบัติได้จริง จะเกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน เช่น เศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy) สร้างมูลค่าเพิ่มของทรัพยากรชีวภาพ เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) คำนึงถึงการใช้ทรัพยากรให้เกิดความคุ้มค่าหรือยาวนานที่สุด

2) การปกป้องและรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสภาพภูมิอากาศเพื่อพลเมืองโลกรุ่นต่อไป (Planet)

ผู้แทนจากสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ได้นำเสนอว่า เป้าหมายที่มีสถานะบรรลุแล้ว คือ SDG6 (น้ำสะอาดและการสุขาภิบาล) เป้าหมายที่มีสถานะท้าทายบางส่วน คือ SDG12 (การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน) เป้าหมายที่มีสถานะท้าทาย คือ SDG13 (การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ) และSDG14 (ทรัพยากรทางทะเล) เป้าหมายที่มีสถานะท้าทายมาก คือ SDG15 (ระบบนิเวศบนบก)

ทั้งนี้ในประเทศไทยได้มีการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องเพื่อบรรลุในแต่ละเป้าหมายข้างต้น รวมทั้งได้เสนอประเด็นที่น่าสนใจและโอกาสเพื่อคนรุ่นต่อไป

3) การส่งเสริมให้ประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดีและสอดคล้องกับธรรมชาติ (Prosperity) SET กับบทบาทการพัฒนาความยั่งยืนของตลาดทุนไทย การสร้างการรับรู้ (Awareness) และความรู้ความเข้าใจ (Knowledge) ทั้งในเชิงลึก และกว้างขึ้น การยกระดับคุณภาพและการเปิดเผยข้อมูล อีกทั้งการสื่อสาร (communication promotion) ซึ่งถือเป็นใจความสำคัญในการขับเคลื่อน ESG

4) การยึดหลักการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ มีสังคมที่สงบสุขและไม่แบ่งแยก (Peace) และ 5) ความร่วมมือของทุกภาคส่วนในการขับเคลื่อนวาระการพัฒนาที่ยั่งยืน (Partnership)

ผู้แทนจากกรมองค์การระหว่างประเทศ กล่าวว่า การดำเนินงานในการส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีเพื่อช่องว่างทางดิจิทัลที่เกิดขึ้นกับกลุ่มคนเปราะบาง นอกจากนี้การขับเคลื่อน SDGs ในระดับพื้นที่ (SDG Localization) ทุกภาคีมีส่วนสำคัญในการร่วมผลักดันเรื่องนี้ในการสร้างความตระหนักรรู้เรื่อง SDGs ให้กับหน่วยงานระดับท้องถิ่นไปจนถึงคนในพื้นที่ รวมถึงการนำความคิดเห็น ข้อมูลจากท้องถิ่นเข้าไปอยู่ในแผนยุทธศาสตร์

ปิดท้ายด้วยเสวนา ในหัวข้อ “การสร้างพลังขับเคลื่อน SDGs เพื่ออนาคตที่ยั่งยืน” โดยมีผู้แทนจากภาคการศึกษา ภาคธุรกิจ ภาคประชาสังคม และภาคเด็กและเยาวชนได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ของแต่ละองค์กรในการขับเคลื่อน SDGs พร้อมทั้งแลกเปลี่ยนถึงบทบาทต่อการดำเนินงานขับเคลื่อน SDGs ซึ่งทั้ง 4 องค์กรชี้ว่า ดังนี้

การกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ในฐานะตัวแทนจากภาคการศึกษา กล่าวว่า บทบาทของ กสศ. มีภารกิจเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ซึ่งเหนี่ยวนำทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐและเอกชนให้เข้ามามีส่วนร่วมกับประเด็นความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ในการบรรลุเป้าหมายที่ 4 นั้น จะต้องมี Game Changers 7 ประการ ที่จะทำให้เป้าหมายในการสร้างความเสมอภาคทางการศึกษาเกิดขึ้นได้จริง ได้แก่

การพัฒนาครูและสถานศึกษา
ระบบข้อมูลและเทคโนโลยีสารสนเทศ
ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน
นวัตกรรมการเงินและการคลัง
การจัดการศึกษาตามบริบทพื้นที่ (area-based education)
ระบบการคุ้มครองทางสังคมในระบบการศึกษา 5 ด้าน
All for Education หรือ การศึกษาเป็นกิจของทุกคน

สถาบันธรรมรัฐเพื่อการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม ในฐานะตัวแทนจากประชาสังคม ได้นำเสนอแนวคิดการจัดทำ “ร่างกฎหมายอากาศสะอาด” กับการขับเคลื่อน สนับสนุนจากภาคประชาสังคม ภายใต้ความร่วมมือจากทั้ง 4P (The public–private–people partnership) ยกตัวอย่าง ไฟในภาคเกษตร ทางภาคเอกชน บริษัท SCG องค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากล (WWF Thailand) ร่วมกับชุมชน และกับกรมอุทยานฯ หรือกรมป่าไม้ในการวางแผน จัดทำแนวทางบริหารจัดการ เครื่องมือ และระบบสนับสนุน

แพลตฟอร์ม Youth In Charge ในฐานะตัวแทนะภาคเด็กและเยาวชน กล่าวว่า SDG 4 (การศึกษาที่มีคุณภาพ) มีความสำคัญในทุกช่วงชีวิตของเยาวชน ในยุคที่โลกเปลี่ยนไป เยาวชนไม่ได้มีส่วนร่วมเป็นแค่พิธี แต่พวกเขาสามารถเป็นผู้นำหรือผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่อายุยังน้อย เพราะปัจจุบันเยาวชนไม่ได้มีแค่โลกในห้องเรียน โลกข้างนอกกว้างกว่าและสนุกกว่าสำหรับเขาด้วย นอกจากนี้การได้สนับสนุนสนุนจากผู้ใหญ่ และภาคส่วนต่างๆ มีส่วนสำคัญในการเปิดเวทีในการลงมือทำผ่านประสบการณ์ตรง เพื่อการพัฒนาทักษะในด้านต่างๆ ความเป็นผู้นำ และดึงศักยภาพที่ซ่อนอยู่ในตัวเยาวชนออกมา

ทาง UN Global Compact Network Thailand ในฐานะเครือข่ายภาคธรุกิจ ได้รับความร่วมมือของภาคธุรกิจไทยมาเป็นสมาชิก ที่มีข้อตกลงเพื่อร่วมมือในการดำเนินธุรกิจด้วยความรับผิดชอบ ใน 4 ด้าน คือ สิทธิมนุษยชน มาตรฐานแรงงาน การรักษาสิ่งแวดล้อมและการต่อต้านทุจริต

นอกจากนี้การน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาดำเนินการสู่การปฏิบัติการทำธุรกิจนั้นจะช่วยพัฒนา ที่สุดท้ายแล้ว จะมุ่งสู่ความสุขและประโยชน์สุขของสังคมได้อย่างไร หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงจึงช่วยกำหนดเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน ความยั่งยืนต้องวัดผลได้จริง ในทุกมิติ จุดมุ่งหมายของการทำเรื่อง ESG คือ การสร้างความเปลี่ยนแปลงมีกลยุทธ์ความยั่งยืน ขับเคลื่อน 3 มิติทั้ง

ด้านทรัพยากรธรรมชาติ ธุรกิจในไทยมีการริเริ่มใช้การตั้งเป้าหมายและตัวชี้วัดในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิ
ด้านสังคม ให้การเคารพและมีส่วนร่วมของพนักงานให้ได้มากกว่าเดิม
ด้านธรรมาภิบาล มีการคัดเลือกและบังคับใช้จรรยาบรรณสำหรับคู่ค้าในกลุ่มกลยุทธ์ต้องมีการจัดทำข้อตกลงร่วมกัน ว่าจะมีความร่วมมือสู่ผลกระทบเชิงบวกได้อย่างไร

ผู้แทนจากคธรุกิจ ได้นำเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับการดำเนินการตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของไทย เกี่ยวกับโมเดลธุรกิจเพื่อความยั่งยืนในรูปแบบธุรกิจที่เรียกว่า ดอกไม้กับแมลง ยกตัวอย่าง SME การหนุนธุรกิจรายใหญ่ ต้องอยู่ร่วมธุรกิจรายเล็ก ดังนั้นบทบาทของธุรกิจขนาดใหญ่ที่ยั่งยืน ไม่ใช่แค่พาตัวเอง สู่ความยั่งยืนแต่ต้อง empower ธรุกิจที่เป็นคู่ค้า (supply chain) empower ธุรกิจขนาดเล็กสู่ความยั่งยืนด้วย

การทบทวนวาระจากครึ่งทางการพัฒนา 15 ปี จะไปถึงปี 2030 เราปรับประเด็นทิศทางร่วมกันให้กับภาคธุรกิจที่จะประสานนโยบายภายใต้หารือกับประเทศต่างๆและรัฐบาลนานาชาติว่าจะปูพรมในการนำ SDG Summit มาสอดแทรกวาระความท้าทายของโลก มีดังนี้

1) Gender Equality แนวทางความสำคัญของมนุษย์เป็นส่วนกลาง ไม่ทิ้งกลุ่มคนใดไว้ข้างหลัง มีค่าตอบแทนที่เป็นธรรม

2) Climate Action การรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ใช้เทคโนโลยีมาช่วยการรับมือกับการปรับตัวเพื่อไม่ให้โลกอุณหภูมิสูงขึ้นไปกว่า 1.5C ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงครึ่งหนึ่ง

ภายในปี 2030 และมีกิจการที่ชัดเจนว่าจะลดผลกระทบทางสังคมเนื่องจากเมื่อโลกรวนเกิดขึ้นแล้วได้อย่างไร

3) Living Wage ส่งเสริมสิทธิมนุษยชน รวมถึงคำนึงถึงความสำคัญของหลักประกันสิทธิถ้วนหน้า ระบบประกันสังคมทุกคนรวมถึงคู่ค้าในการทำธุรกิจ ได้รับค่าจ้างที่พอเพียงในการดำเนินชีวิต

4) Finance & Investment ระดมทุนเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ เน้นส่วนธุรกิจที่หลากหลายมากขึ้น

5) Water Resilience สร้างความยืดหยุ่นในการใช้น้ำร่วมมือกันเพื่อให้บรรลุผลเชิงบวกต่อน้ำในแหล่งน้ำที่มีความเสี่ยงอย่างน้อย 100 แห่ง ภายในปี 2030

ทั้งนี้การระดมความเห็นและได้รับความร่วมมื่อจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการเตรียมการสำหรับกำหนดประเด็นวาระหารือในการสร้างพลังการขับเคลื่อนสู่การประกาศ national commitment สร้างการเปลี่ยนแปลงที่มีตัวชี้วัดที่ชัดเจน 2027-2030 ควบคู่กับการประกาศระดับโลกที่เคยประกาศไว้ด้านความเป็นกลางทางคาร์บอน