Sustrends 2024 โอกาสของธุรกิจในการปรับตัวจากวิกฤตด้านความยั่งยืน

สัปดาห์ที่ผ่านมา ดร.ธันยพร กริชติทายาวุธ ผู้อำนวยการสมาคมเครือข่ายโกลบอลคอมแพ็กแห่งประเทศไทย (UN Global Compact Network Thailand) ร่วมเป็นวิทยากรในงาน Sustrends 2024 ซึ่งจัดขึ้นผ่านความร่วมมือของ The Cloud และหลากหลายองค์กร เพื่ออัพเดตเทรนด์ให้คนทำงานด้านความยั่งยืนปรับตัวตามให้ทัน ผ่านการเสวนาโดย 20 วิทยากรตัวจริง 

ท่ามกลางวิกฤตการณ์ด้านความยั่งยืน เราต้องเผชิญกับปัญหาอย่างปรากฏการณ์เอลนีโญ การว่างงานกับการขาดแคลนแรงงาน และผลกระทบจากการท่องเที่ยว ทุกธุรกิจต้องปรับตัว แล้วอะไรคือกลยุทธ์ทางธุรกิจแห่งอนาคตที่แก้ปัญหานี้ไปพร้อมๆ กับทำให้องค์กรได้เปรียบในการแข่งขัน

และนี่คือสรุปเนื้อหาการเสวนาของ ดร. ธันยพร ในหัวข้อ "โอกาสของธุรกิจในการปรับตัวจากวิกฤตด้านความยั่งยืน"

หาทางออกใหม่ให้ธุรกิจ

เรากำลังยืมทรัพยากรของลูกหลานมาใช้ เพื่อให้เรามีธุรกิจที่ดีในวันนี้ การมีธุรกิจที่ดีในวันนี้ ทำให้เรามีรายได้ มีกำไร ซึ่งจะทำให้เรามีเวลาได้ไปพักผ่อน ไปเที่ยวดูธรรมชาติ พักผ่อนหย่อนใจ เพิ่มพลังชีวิต เติมพลังไฟให้ เพื่อวนกลับมาทำงานอีก เพื่อหาเงิน เก็บสมบัติเอาไว้ ให้อนาคตเป็นมรดกแก่ลูกหลาน

วิธีการแบบนี้ สวนทางกับการพัฒนาที่ยั่งยืน ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? การพัฒนาที่ยั่งยืน คือการพัฒนาที่สามารถตอบสนองความต้องการของคนในยุคปัจจุบัน แต่ในขณะเดียวกัน ก็ไม่ทำให้ความสามารถในการตอบสนองความต้องการของคนรุ่นหลังลดน้อยลง

คำถามวันนี้คือ ธุรกิจที่เราทำจะสามารถตอบสนองความต้องการของคนในยุคปัจจุบันและของคนรุ่นหลังได้ต่อไปเรื่อยๆ ไหม

ธรรมชาติมีวันเสื่อมโทรม ทะเลเป็นกรด น้ำแข็งละลาย ฝนตกพายุถล่ม หรือความร้อนความแล้ง ทำให้ต้นไม้พืชพันธ์ปรับตัวไป ผลไม้จืดไม่อร่อย มีผลผลิตน้อยลง จนอาจจะกลายพันธุ์จนไม่ออกผลผลิต

สังเกตไหม ผลไม้รสชาติอร่อยน้อยลงในช่วง 10 ปี มานี้ ไม่ใช่ว่าธุรกิจส่งออกเค้าส่งออกผลไม้รสอร่อยไปต่างประเทศ บางคนคิดว่าของดีนำไปส่งออกเสียหมด แต่จริงๆ แล้วของดีมันแทบจะไม่ออกดอกออกผล แพ้ทางสวนเกษตรที่ปนเปื้อนเคมีต่างๆ ส่วนสัตว์ที่ปรับตัวไม่ทันก็จะค่อยๆหายากและหมดไป

เรารู้อยู่เต็มอกอยู่แล้วว่า ไทยเรามีพืชพันธุ์ที่มีการปนเปื้อนยาสารเคมี ยาปราบสัตรูพืช ยาฆ่าแมลง เนื้อสัตว์ที่อวบอ้วนมาจากสารเร่งเนื้อ แต่เราก็ยังมองข้ามไป ไม่สนอะไรมากเพราะว่ามันราคาถูก เราก็อ้างว่า หาทานได้ง่าย กินง่ายอยู่ง่าย หารู้ไม่ว่าเราทำการสนับสนุนแนวทางการผลิตที่เราเองก็บริโภคอยู่อย่างไม่ยั่งยืน

นอกจากจะไม่ยั่งยืนในระยะยาวแล้ว สิ่งปนเปื้อนเหล่านั้นยังทำให้อายุไขของคนที่บริโภคสั้นลงๆ ตายก่อนจะอายุยืน สวนทางกับการอยู่ดีมีสุขที่ยั่งยืน การพัฒนาที่มาก่อนกาลนี้อาจจะทำให้เราจากโลกนี้ไปก่อนวันเวลาอันควร

วันนี้เราจึงต้องมาหาทางออกในการทำมาหากินกันใหม่ ท่ามกลางวิกฤตการณ์ด้านความยั่งยืนทุกธุรกิจต้องปรับตัว แล้วอะไรคือกลยุทธ์ทางธุรกิจแห่งอนาคตที่จะแก้ปัญหานี้ไปพร้อมๆ กับทำให้องค์กรได้เปรียบในการแข่งขัน



01 Better Hospitality Initiative

อุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการส่งผลกระทบต่อธรรมชาติแค่ไหน?

• ในบางพื้นที่ การใช้น้ำของนักท่องเที่ยวต่อคน เป็นปริมาณมากกว่าคนท้องถิ่นถึง8 เท่า 
• แนวปะการังจะถูกทำลายไปมากกว่าปกติ 3 เท่า ในพื้นที่ที่มีการท่องเที่ยวหนาแน่น 
• แต่ละปี18 เปอร์เซ็นต์ ของอาหารที่ถูกนำเข้าสู่อุตสาหกรรมบริการกลายเป็นขยะ

ในทางกลับกัน วิกฤตการณ์โลกรวนก็ส่งผลกระทบใหญ่หลวงต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการในทุกมิติ

ดังนั้นสิ่งที่ภาคธุรกิจควรทำอย่างแท้จริงเพื่อสนับสนุนความยั่งยืนคือ ลดการปล่อยคาร์บอนเป็นศูนย์ หากโรงแรมทำได้ แต่การขนส่ง รถไฟ เครื่องบิน รถบัสที่จะพานักท่องเที่ยวมาหาเรา เขาไม่สามารถมีน้ำมันที่ Low Carbon เราจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางไกลมาได้อย่างไร

ขณะนี้หลายองค์กรได้ข้ามผ่านไปสู่สิ่งที่สร้างอิมแพกต์มากกว่าแล้ว แนวคิดที่ว่าจะส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ การท่องเที่ยวที่ยั่งยืนกำลังก่อตัวเพิ่มมากขึ้น เช่นเดียวกับสัดส่วนของนักท่องเที่ยวที่แสวงหาการพักผ่อนหย่อนใจด้วยการสัมผัสกับธรรมชาติ ต้องการลดผลกระทบต่อธรรมชาติให้มากที่สุด  

แต่การที่นักท่องเที่ยวเขาจะคำนวณว่า ผลกระทบจากการมาท่องเที่ยวทั้งหมด การเดินทางมาไกลจะทำให้โลกร้อนขึ้น สุดท้าย ก็ต้องเลือก ว่าไม่ต้องเดินทางไกล อยู่เที่ยวแถวๆ บ้าน ก็มีที่ที่น่าอยู่และมีความสุขใจได้เช่นกัน

ดังนั้น ถ้าเป้าหมายการท่องเที่ยวไทย สนับสนุนความยั่งยืนจริง คุณต้องรู้ให้ได้ว่า การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เป้าหมายไม่ใช่แค่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่คุณต้องมีพันธมิตรที่จะพานักท่องเที่ยวมาหาเราให้ได้ และนักท่องเที่ยวเหล่านั้นไม่ใช่เชิงปริมาณ แต่เป็นเชิงคุณภาพ ดีต่อธุรกิจคุณและดีต่อธรรมชาติที่กำลังเปลี่ยนไป เป็นธุรกิจที่มีอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวทั้งต้นทางสถานที่และการตลาดที่ทำทัวร์เป็น Nature Based Solutions

ซึ่งจะต้องมีเครื่องมือมากกว่ามีความรู้ มีเครื่องมือว่าต่างชาติเค้าใช้แอปพลิเคชันการจองการหาข้อมูลกันทั้งนั้น การท่องเที่ยวในยุโรปเริ่มเน้นการทำธุรกิจที่ไม่กระทบกับสิ่งแวดล้อมส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงกฎหมาย แนวทางการทำธุรกิจ และการใช้ชีวิตอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน Nature Based Solutions จะมาเป็น trend ให้กลุ่มทุกกลุ่มอุตสาหกรรม รวมถึงอุตสาหกรรมบริการด้วยแล้ว

• Better Hospitality Initiative

UN Global Compact Network Thailand จัดทำสรุปเครื่องมือ “ปลดล็อกการลงทุนสำหรับโรงแรมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและมีความยืดหยุ่น” มาให้ผู้ประกอบการโรงแรมเห็นทิศทางของเทรนด์โลกในภาคบริการ เพื่อให้ได้รับเครื่องมือและแนวคิดสำหรับนำไปใช้เริ่มต้นดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศในธุรกิจตั้งแต่วันนี้

โดยสามารถเข้าร่วมกับเราได้ งานสัมมนา Better Hospitality Initiative เป็นความร่วมมือของ Sustainable Hospitality Alliance และ International Finance Corporation (IFC) เพื่อสนับสนุนให้โรงแรมทำธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบ เยียวยาปัญหาสิ่งแวดล้อมไปพร้อมกับการสร้างผลกำไรอย่างยั่งยืน                  

Sustainable Hospitality Alliance คือ เครือข่ายพันธมิตรโรงแรมกว่า 50,000 แห่งทั่วโลก ซึ่งมีภารกิจหลักคือการสนับสนุนให้ธุรกิจโรงแรมและอุตสาหกรรมบริการดำเนินการอย่างมีความรับผิดชอบ ส่วน IFC คือสถาบันการเงินในเครือของธนาคารโลก (World Bank Group) ก่อตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมการลงทุนของภาคเอกชน โดยเฉพาะโครงการลงทุนที่เกื้อหนุนต่อการพัฒนาเศรษฐกิจในประเทศกำลังพัฒนา เราชวนธุรกิจไทยมาการใช้กลไกทางการเงินและเศรษฐกิจเพื่อสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับโรงแรม

คุณจะได้ร่วมกันทราบทางออกจากประเทศต่างๆ การดำเนินธุรกิจโรงแรมแบบดั้งเดิม ตั้งแต่รูปแบบการนำทรัพยากรไปใช้ จนถึงขั้นตอนการกำจัดของเสีย ทั้งหมดล้วนส่งผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงเป็นหนึ่งในตัวการของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ



02 Food System Transformation

วิกฤตการณ์โลกรวน มีผลกระทบต่อการผลิตวัตถุดิบอาหาร แนวคิดเกี่ยวกับอาหารที่กำลังเปลี่ยนไป ตั้งต้นจากเทรนด์อาหารแห่งอนาคตที่ทุกคนคุ้นเคย แล้วชวนมองในมุมกลับว่า จากเทรนด์นั้น เรากำลังแก้ปัญหาหรือสร้างปัญหา ถ้าลองคิดดีๆ ปัญหาเหล่านี้แก้แบบไหนได้อีก

เรามี Food System การปฏิรูประบบอาหารของประเทศไทย หมายถึงความพยายามอย่างต่อเนื่องในการปรับปรุงและปรับเปลี่ยนแนวทางปฏิบัติด้านการผลิต การจำหน่าย และการบริโภคอาหารของประเทศ เป้าหมายคือ การสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืน ครอบคลุม และยืดหยุ่นมากขึ้น ซึ่งจัดการกับความท้าทายต่างๆ เช่น ความมั่นคงทางอาหาร โภชนาการ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม

การเปลี่ยนแปลงนี้เกี่ยวข้องกับการดำเนินนโยบายและกลยุทธ์เพื่อส่งเสริมการเกษตรแบบยั่งยืน ยกระดับความปลอดภัยและคุณภาพของอาหาร ลดขยะอาหาร ส่งเสริมอาหารเพื่อสุขภาพ และสนับสนุนเกษตรกรรายย่อยและระบบอาหารในท้องถิ่น รัฐบาลพร้อมด้วยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่างๆ กำลังทำงานเพื่อให้บรรลุระบบอาหารที่รับประกันความมั่นคงด้านอาหาร ส่งเสริมการเข้าถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างเท่าเทียมกัน และสนับสนุนความเป็นอยู่ที่ดีของทั้งผู้คนและสิ่งแวดล้อม

กลยุทธ์การปฏิรูประบบอาหารนี้ ทำงานผ่าน 5 Action Tracks ที่เรียกอย่างง่ายว่า 5 อิ่ม

• อิ่ม ดี ถ้วนหน้า การมีอาหารปลอดภัย สำหรับทุกคน หยุดยั้งความหิวโหย ลดภาวะทุพโภชนาการ และลดการเกิดโรคที่ไม่ใช่โรคติดต่อ
  
  ถ้าคุณอยู่ในวงการอาหาร ในปีหน้า 2024 จะต้องรู้ว่าเราจะพัฒนาเครือข่ายการกระจายอาหารในประเทศไทยอย่างไรเพื่อให้แน่ใจว่า ประชาชนทุกกลุ่ม รวมถึงกลุ่มเปราะบางจะสามารถเข้าถึงอาหารที่ปลอดภัยและถูกต้องตามหลักโภชนาการ?
  
  ความร่วมมือทางนวัตกรรม ที่สามารถเกิดขึ้นได้ระหว่าง เกษตรกร ตลาดสด และบรรดาซุปเปอร์มาเก็ต เพื่อเพิ่มความพร้อมทางด้าน ราคาของอาหาร ที่สามารถเข้าถึงได้ มีความหลากหลายและเป็นอาหารที่เหมาะสมตามบริบทของวัฒนธรรมไทย และมีการใช้เทคโนโลยีจะช่วยยกระดับการเข้าถึงอาหารได้อย่างไร โดยเฉพาะสำหรับชุมชนในพื้นที่ห่างไกลในประเทศไทย?

• อิ่ม ดี มีสุข การปรับเปลี่ยนไปสู่รูปแบบการบริโภคที่ยั่งยืน โดยเพิ่มความต้องการบริโภคอาหารที่ดีต่อสุขภาพ มีการผลิตอย่างยั่งยืน และลดการเหลือทิ้ง
  
  เราจะวิธีการส่งเสริมให้ผู้บริโภคในประเทศไทยเลือกทานอาหารที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ เช่น ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม คุณค่าทางโภชนาการและความชอบของผู้บริโภคได้อย่างไร?
  
  ประเทศไทยควรมีกลยุทธ์ใดบ้างที่สามารถนำไปใช้เพื่อลดปัญหาขยะอาหาร ในขั้นตอนต่าง ๆ ของห่วงโซ่อุปทานและจะปรับใช้กลยุทธ์เหล่านี้ให้เข้ากับสังคมไทยได้อย่างไร? และประเทศไทยควรมีมาตรการส่งเสริมการผลิตและบริโภคอย่างยั่งยืนเพื่อภาคเอกชนและบุคคลทั่วไปหรือหรือไม่? และมาตรการเหล่านั้นควรทำงานอย่างไร?

• อิ่ม ดี รักษ์โลก ส่งเสริมการผลิตอาหารให้เพียงพอ และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
  
  มีวิธีใดบ้างที่เกษตรกรในประเทศไทยสามารถเปลี่ยนไปใช้วิธีการเกษตรที่ดีกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เช่น การทำเกษตรออแกร์นิค และ วนเกษตร ในขณะที่ยังคงรักษาอาชีพของพวกเขาได้?
  
  เราจะสามารถสร้างสมดุลระหว่างกระบวนการเกษตรสมัยใหม่และการรักษาภูมิปัญญาเกษตรท้องถิ่น เช่น ความหลากหลายทางชีวภาพ และพันธุ์พืชท้องถิ่นได้อย่างไร? สถาบันวิจัยและองค์กรทางวิชาการควรมีบทบาทอย่างไรในการพัฒนานวัตกรรมและส่งเสริมวิธีการผลิตทางการเกษตรที่ดีกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม?

• อิ่ม ดี ทั่วถึง การเสริมสร้างความเสมอภาคทั้งระบบอาหาร ส่งเสริมการจ้างงานที่มีประสิทธิผลและเหมาะสมตลอดห่วงโซ่การผลิต
  
  เราจะสามารถให้เกษตรกรขนาดเล็กและคนงานในระบบสายอาหารในประเทศไทยได้รับค่าจ้างที่ยุติธรรม การเข้าถึงทรัพยากร และโอกาสในการเติบโตในอาชีพได้อย่างไร?
  
  มีนโยบายและโครงการใดที่สามารถนำมาใช้เพื่อส่งเสริมสิทธิและโอกาสให้แก่ผู้หญิงและกลุ่มชาติพันธ์ภายในระบบอาหารในประเทศไทยและเราจะสนับสนุนโครงการเหล่านี้ได้อย่างไร? สถาบันการศึกษาและองค์กรทางวิชาการสามารถร่วมมือกับชุมชนท้องถิ่นและภาคธุรกิจในการส่งเสิรมทักษะและความรู้ให้กับผู้ทำงานภายใต้ระบบอาหารได้อย่างไร?

• อิ่ม ดี ทุกเมื่อ การสร้าง ระบบอาหารที่ยืดหยุ่น ยังคงสภาพระบบอาหารที่ยั่งยืนแม้เกิดภัยธรรมชาติ โรคระบาดและสภาพเศรษฐกิจ
  
  โดยพิจารณาถึงปัจจัยที่ทำให้ประเทศไทยเป็นเสี่ยงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยธรรมชาติ วิธีใดที่สามารถทำให้ระบบการจัดหาอาหารแข็งแกร่งขึ้น และภาคธุรกิจและองค์กรสังคมควรปรับตัวกับความท้าทายเหล่านี้ได้อย่างไร?
  
  วิธีใดที่นวัตกรรม เช่น เกษตรกรรมแม่นยำหรือพันธุ์พืชที่ทนทานต่อสภาวะอากาศเปลี่ยนแปลงได้ สามารถผสานเข้ากับระบบการอาหารในประเทศไทยเพื่อบรรเทาผลกระทบจากความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศได้อย่างไร?

03 Green Jobs & Workforce

วิกฤตการณ์โลกเดือด มีผลกระทบต่อการองค์กรที่ขาดคนที่มีความรู้ ความสามารถ ขาดคนที่แนะนำได้ว่าจะทำอย่างไรถึงจะทำให้ธุรกิจมีรูปแบบใหม่มีความยั่งยืน คือยังคงอยู่อย่างมีประสิทธิภาพในระยะยาว

ในช่วงเวลาที่เราใช้ทรัพยากรทะลุเพดาน Eco Footprint ของโลกไปแล้ว โลกของเราต้องการบุคลากรที่ฉลาดในการหาทางออก ให้เราให้เราหาจุดร่วมเพื่อไปต่ออย่างไร ถึงไม่ทำร้ายโลกไปมากกว่านี้ แล้วพาสังคมเดินหน้าโดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

เช่น ทักษะในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนของธุรกิจ ถ้าคุณทำได้ คุณน่าจะได้รับค่าตอบแทนสูงเป็น 2 เท่าของคนอื่น ถ้าคุณทำเรื่อง Food System Transformationได้ ค่าตอบแทนสูงเป็น 3 เท่าของคนอื่น ถ้าเป็นนักวิเคราะห์ต้นทุน คุณจะมีทักษะอะไรที่จะทำส่งเหล่านี้

• มีความเข้าใจแนวคิดเรื่องของทุนต่างๆ และเรื่องของสต็อก และมูลค่าต้นทาง คำนวณเป็นคุณค่า Value Chain Analysis คำนวณเป็น Life Cycle Analysis
• สามารถหาการสนับสนุนจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลักของธุรกิจเพื่อประเมินด้านความยั่งยืน
• มีความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับทรัพยากรที่จำเป็นในประเมินทุนต่างๆเชิงบูรณาการ

คุณมีความรู้ล่าสุดที่กำลังสั่นสะเทือนวงการอาหาร และจะดีไหมถ้ามีความรู้แล้วมีทักษะ มีความสามรถ คุณหาทางออกให้ธุรกิจด้วยแนวทาง 5 อิ่ม ของ Food System Transformation

ตัวคุณมีความสามารถอะไรใหม่บ้าง หรือ รู้ว่าต้องไปหาความสามารถใหม่ รู้ในสิ่งที่ยังไม่รู้ รู้ว่าควรจะไปสร้างทักษะตนเองด้านการเปลี่ยนแปลงระบบอาหาร

• คุณขยับจากผู้จัดการในสายงานตนเอง มาทำโครงการริเริ่มเพื่อจัดการกับความท้าทายและเปลี่ยนแปลงระบบอาหารของโลก โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้แน่ใจว่าทุกคนสามารถเข้าถึงอาหารที่ปลอดภัย มีคุณค่าทางโภชนาการ และราคาไม่แพง ในขณะเดียวกันก็ส่งเสริมแนวทางปฏิบัติทางการเกษตรที่ยั่งยืนและปกป้องสิ่งแวดล้อม
  
  โครงการริเริ่มนี้มุ่งเน้นไปที่แง่มุมต่างๆ รวมถึงการปรับปรุงการผลิตอาหาร ลดขยะอาหาร เพิ่มความยืดหยุ่นต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และส่งเสริมการกระจายทรัพยากรอย่างเท่าเทียมกัน การปฏิรูประบบอาหารของสหประชาชาติมุ่งสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืนและครอบคลุมมากขึ้น ซึ่งสามารถสนับสนุนความเป็นอยู่ที่ดีของทั้งผู้คนและโลกได้

• คุณขยับจากผู้จัดการในสายงานตนเองมาทำธุรกิจอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นเครื่องจักรนำเศรษฐกิจตัวสุดท้ายที่เรามีในปลายปีนี้ ด้วยเครื่องมือใหม่ Better Hospitality Initiative

• คุณเตรียมโครงการที่ประชาชนจะใช้ชีวิตในเมืองอย่างมีความสุขขึ้น สร้างการปรับตัวด้านความยั่งยืนครั้งใหญ่ของละแวกบ้านคุณ

• คุณเตรียมตัวล่วงหน้า เช่น นักออกแบบ สถาปนิก แม่ครัวปรุงอาหาร พ่อค้าสินค้าสายรักษ์โลก แนวคิดการออกแบบเมืองวิธีใหม่ได้เริ่มต้นจากการให้ความสำคัญกับคน เพื่อให้คนมีส่วนร่วมในการออกแบบเมืองที่น่าอยู่

ในโลกที่เปลี่ยนไป การเรียนรู้ตลอดชีวิตมีวิธีการต่างไปจากเดิมอย่างไร ตั้งแต่กระบวนการที่จะทำให้เราค้นพบรูปแบบการเรียนรู้ที่เหมาะกับการพัฒนาที่ยั่งยืน มากกว่าเพื่อตัวเอง ไปจนถึงวิธีเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในสายใหม่ สายสีเขียว

ขออวยพรให้คุณเป็นคนที่ได้รับการเลือกแล้วนายจ้างไม่อยากเชิญออก ยังอยากให้เปลี่ยนผ่านของแนวคิดด้านความยั่งยืนจากความคิดเก่าสู่ความคิดใหม่ ให้ได้