สัปดาห์ที่ผ่านมา ดร.ธันยพร กริชติทายาวุธ ผู้อำนวยการสมาคมเครือข่ายโกลบอลคอมแพ็กแห่งประเทศไทย (UN Global Compact Network Thailand) ร่วมเป็นวิทยากรในงาน Sustrends 2024 ซึ่งจัดขึ้นผ่านความร่วมมือของ The Cloud และหลากหลายองค์กร เพื่ออัพเดตเทรนด์ให้คนทำงานด้านความยั่งยืนปรับตัวตามให้ทัน ผ่านการเสวนาโดย 20 วิทยากรตัวจริง
ท่ามกลางวิกฤตการณ์ด้านความยั่งยืน เราต้องเผชิญกับปัญหาอย่างปรากฏการณ์เอลนีโญ การว่างงานกับการขาดแคลนแรงงาน และผลกระทบจากการท่องเที่ยว ทุกธุรกิจต้องปรับตัว แล้วอะไรคือกลยุทธ์ทางธุรกิจแห่งอนาคตที่แก้ปัญหานี้ไปพร้อมๆ กับทำให้องค์กรได้เปรียบในการแข่งขัน
และนี่คือสรุปเนื้อหาการเสวนาของ ดร. ธันยพร ในหัวข้อ "โอกาสของธุรกิจในการปรับตัวจากวิกฤตด้านความยั่งยืน"
หาทางออกใหม่ให้ธุรกิจ
เรากำลังยืมทรัพยากรของลูกหลานมาใช้ เพื่อให้เรามีธุรกิจที่ดีในวันนี้ การมีธุรกิจที่ดีในวันนี้ ทำให้เรามีรายได้ มีกำไร ซึ่งจะทำให้เรามีเวลาได้ไปพักผ่อน ไปเที่ยวดูธรรมชาติ พักผ่อนหย่อนใจ เพิ่มพลังชีวิต เติมพลังไฟให้ เพื่อวนกลับมาทำงานอีก เพื่อหาเงิน เก็บสมบัติเอาไว้ ให้อนาคตเป็นมรดกแก่ลูกหลาน
วิธีการแบบนี้ สวนทางกับการพัฒนาที่ยั่งยืน ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? การพัฒนาที่ยั่งยืน คือการพัฒนาที่สามารถตอบสนองความต้องการของคนในยุคปัจจุบัน แต่ในขณะเดียวกัน ก็ไม่ทำให้ความสามารถในการตอบสนองความต้องการของคนรุ่นหลังลดน้อยลง
คำถามวันนี้คือ ธุรกิจที่เราทำจะสามารถตอบสนองความต้องการของคนในยุคปัจจุบันและของคนรุ่นหลังได้ต่อไปเรื่อยๆ ไหม
ธรรมชาติมีวันเสื่อมโทรม ทะเลเป็นกรด น้ำแข็งละลาย ฝนตกพายุถล่ม หรือความร้อนความแล้ง ทำให้ต้นไม้พืชพันธ์ปรับตัวไป ผลไม้จืดไม่อร่อย มีผลผลิตน้อยลง จนอาจจะกลายพันธุ์จนไม่ออกผลผลิต
สังเกตไหม ผลไม้รสชาติอร่อยน้อยลงในช่วง 10 ปี มานี้ ไม่ใช่ว่าธุรกิจส่งออกเค้าส่งออกผลไม้รสอร่อยไปต่างประเทศ บางคนคิดว่าของดีนำไปส่งออกเสียหมด แต่จริงๆ แล้วของดีมันแทบจะไม่ออกดอกออกผล แพ้ทางสวนเกษตรที่ปนเปื้อนเคมีต่างๆ ส่วนสัตว์ที่ปรับตัวไม่ทันก็จะค่อยๆหายากและหมดไป
เรารู้อยู่เต็มอกอยู่แล้วว่า ไทยเรามีพืชพันธุ์ที่มีการปนเปื้อนยาสารเคมี ยาปราบสัตรูพืช ยาฆ่าแมลง เนื้อสัตว์ที่อวบอ้วนมาจากสารเร่งเนื้อ แต่เราก็ยังมองข้ามไป ไม่สนอะไรมากเพราะว่ามันราคาถูก เราก็อ้างว่า หาทานได้ง่าย กินง่ายอยู่ง่าย หารู้ไม่ว่าเราทำการสนับสนุนแนวทางการผลิตที่เราเองก็บริโภคอยู่อย่างไม่ยั่งยืน
นอกจากจะไม่ยั่งยืนในระยะยาวแล้ว สิ่งปนเปื้อนเหล่านั้นยังทำให้อายุไขของคนที่บริโภคสั้นลงๆ ตายก่อนจะอายุยืน สวนทางกับการอยู่ดีมีสุขที่ยั่งยืน การพัฒนาที่มาก่อนกาลนี้อาจจะทำให้เราจากโลกนี้ไปก่อนวันเวลาอันควร
วันนี้เราจึงต้องมาหาทางออกในการทำมาหากินกันใหม่ ท่ามกลางวิกฤตการณ์ด้านความยั่งยืนทุกธุรกิจต้องปรับตัว แล้วอะไรคือกลยุทธ์ทางธุรกิจแห่งอนาคตที่จะแก้ปัญหานี้ไปพร้อมๆ กับทำให้องค์กรได้เปรียบในการแข่งขัน
01 Better Hospitality Initiative
อุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการส่งผลกระทบต่อธรรมชาติแค่ไหน?
ในทางกลับกัน วิกฤตการณ์โลกรวนก็ส่งผลกระทบใหญ่หลวงต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการในทุกมิติ
ดังนั้นสิ่งที่ภาคธุรกิจควรทำอย่างแท้จริงเพื่อสนับสนุนความยั่งยืนคือ ลดการปล่อยคาร์บอนเป็นศูนย์ หากโรงแรมทำได้ แต่การขนส่ง รถไฟ เครื่องบิน รถบัสที่จะพานักท่องเที่ยวมาหาเรา เขาไม่สามารถมีน้ำมันที่ Low Carbon เราจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางไกลมาได้อย่างไร
ขณะนี้หลายองค์กรได้ข้ามผ่านไปสู่สิ่งที่สร้างอิมแพกต์มากกว่าแล้ว แนวคิดที่ว่าจะส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ การท่องเที่ยวที่ยั่งยืนกำลังก่อตัวเพิ่มมากขึ้น เช่นเดียวกับสัดส่วนของนักท่องเที่ยวที่แสวงหาการพักผ่อนหย่อนใจด้วยการสัมผัสกับธรรมชาติ ต้องการลดผลกระทบต่อธรรมชาติให้มากที่สุด
แต่การที่นักท่องเที่ยวเขาจะคำนวณว่า ผลกระทบจากการมาท่องเที่ยวทั้งหมด การเดินทางมาไกลจะทำให้โลกร้อนขึ้น สุดท้าย ก็ต้องเลือก ว่าไม่ต้องเดินทางไกล อยู่เที่ยวแถวๆ บ้าน ก็มีที่ที่น่าอยู่และมีความสุขใจได้เช่นกัน
ดังนั้น ถ้าเป้าหมายการท่องเที่ยวไทย สนับสนุนความยั่งยืนจริง คุณต้องรู้ให้ได้ว่า การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เป้าหมายไม่ใช่แค่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่คุณต้องมีพันธมิตรที่จะพานักท่องเที่ยวมาหาเราให้ได้ และนักท่องเที่ยวเหล่านั้นไม่ใช่เชิงปริมาณ แต่เป็นเชิงคุณภาพ ดีต่อธุรกิจคุณและดีต่อธรรมชาติที่กำลังเปลี่ยนไป เป็นธุรกิจที่มีอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวทั้งต้นทางสถานที่และการตลาดที่ทำทัวร์เป็น Nature Based Solutions
ซึ่งจะต้องมีเครื่องมือมากกว่ามีความรู้ มีเครื่องมือว่าต่างชาติเค้าใช้แอปพลิเคชันการจองการหาข้อมูลกันทั้งนั้น การท่องเที่ยวในยุโรปเริ่มเน้นการทำธุรกิจที่ไม่กระทบกับสิ่งแวดล้อมส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงกฎหมาย แนวทางการทำธุรกิจ และการใช้ชีวิตอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน Nature Based Solutions จะมาเป็น trend ให้กลุ่มทุกกลุ่มอุตสาหกรรม รวมถึงอุตสาหกรรมบริการด้วยแล้ว
UN Global Compact Network Thailand จัดทำสรุปเครื่องมือ “ปลดล็อกการลงทุนสำหรับโรงแรมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและมีความยืดหยุ่น” มาให้ผู้ประกอบการโรงแรมเห็นทิศทางของเทรนด์โลกในภาคบริการ เพื่อให้ได้รับเครื่องมือและแนวคิดสำหรับนำไปใช้เริ่มต้นดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศในธุรกิจตั้งแต่วันนี้
โดยสามารถเข้าร่วมกับเราได้ งานสัมมนา Better Hospitality Initiative เป็นความร่วมมือของ Sustainable Hospitality Alliance และ International Finance Corporation (IFC) เพื่อสนับสนุนให้โรงแรมทำธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบ เยียวยาปัญหาสิ่งแวดล้อมไปพร้อมกับการสร้างผลกำไรอย่างยั่งยืน
Sustainable Hospitality Alliance คือ เครือข่ายพันธมิตรโรงแรมกว่า 50,000 แห่งทั่วโลก ซึ่งมีภารกิจหลักคือการสนับสนุนให้ธุรกิจโรงแรมและอุตสาหกรรมบริการดำเนินการอย่างมีความรับผิดชอบ ส่วน IFC คือสถาบันการเงินในเครือของธนาคารโลก (World Bank Group) ก่อตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมการลงทุนของภาคเอกชน โดยเฉพาะโครงการลงทุนที่เกื้อหนุนต่อการพัฒนาเศรษฐกิจในประเทศกำลังพัฒนา เราชวนธุรกิจไทยมาการใช้กลไกทางการเงินและเศรษฐกิจเพื่อสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับโรงแรม
คุณจะได้ร่วมกันทราบทางออกจากประเทศต่างๆ การดำเนินธุรกิจโรงแรมแบบดั้งเดิม ตั้งแต่รูปแบบการนำทรัพยากรไปใช้ จนถึงขั้นตอนการกำจัดของเสีย ทั้งหมดล้วนส่งผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงเป็นหนึ่งในตัวการของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
02 Food System Transformation
วิกฤตการณ์โลกรวน มีผลกระทบต่อการผลิตวัตถุดิบอาหาร แนวคิดเกี่ยวกับอาหารที่กำลังเปลี่ยนไป ตั้งต้นจากเทรนด์อาหารแห่งอนาคตที่ทุกคนคุ้นเคย แล้วชวนมองในมุมกลับว่า จากเทรนด์นั้น เรากำลังแก้ปัญหาหรือสร้างปัญหา ถ้าลองคิดดีๆ ปัญหาเหล่านี้แก้แบบไหนได้อีก
เรามี Food System การปฏิรูประบบอาหารของประเทศไทย หมายถึงความพยายามอย่างต่อเนื่องในการปรับปรุงและปรับเปลี่ยนแนวทางปฏิบัติด้านการผลิต การจำหน่าย และการบริโภคอาหารของประเทศ เป้าหมายคือ การสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืน ครอบคลุม และยืดหยุ่นมากขึ้น ซึ่งจัดการกับความท้าทายต่างๆ เช่น ความมั่นคงทางอาหาร โภชนาการ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม
การเปลี่ยนแปลงนี้เกี่ยวข้องกับการดำเนินนโยบายและกลยุทธ์เพื่อส่งเสริมการเกษตรแบบยั่งยืน ยกระดับความปลอดภัยและคุณภาพของอาหาร ลดขยะอาหาร ส่งเสริมอาหารเพื่อสุขภาพ และสนับสนุนเกษตรกรรายย่อยและระบบอาหารในท้องถิ่น รัฐบาลพร้อมด้วยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่างๆ กำลังทำงานเพื่อให้บรรลุระบบอาหารที่รับประกันความมั่นคงด้านอาหาร ส่งเสริมการเข้าถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างเท่าเทียมกัน และสนับสนุนความเป็นอยู่ที่ดีของทั้งผู้คนและสิ่งแวดล้อม
กลยุทธ์การปฏิรูประบบอาหารนี้ ทำงานผ่าน 5 Action Tracks ที่เรียกอย่างง่ายว่า 5 อิ่ม
03 Green Jobs & Workforce
วิกฤตการณ์โลกเดือด มีผลกระทบต่อการองค์กรที่ขาดคนที่มีความรู้ ความสามารถ ขาดคนที่แนะนำได้ว่าจะทำอย่างไรถึงจะทำให้ธุรกิจมีรูปแบบใหม่มีความยั่งยืน คือยังคงอยู่อย่างมีประสิทธิภาพในระยะยาว
ในช่วงเวลาที่เราใช้ทรัพยากรทะลุเพดาน Eco Footprint ของโลกไปแล้ว โลกของเราต้องการบุคลากรที่ฉลาดในการหาทางออก ให้เราให้เราหาจุดร่วมเพื่อไปต่ออย่างไร ถึงไม่ทำร้ายโลกไปมากกว่านี้ แล้วพาสังคมเดินหน้าโดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง
เช่น ทักษะในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนของธุรกิจ ถ้าคุณทำได้ คุณน่าจะได้รับค่าตอบแทนสูงเป็น 2 เท่าของคนอื่น ถ้าคุณทำเรื่อง Food System Transformationได้ ค่าตอบแทนสูงเป็น 3 เท่าของคนอื่น ถ้าเป็นนักวิเคราะห์ต้นทุน คุณจะมีทักษะอะไรที่จะทำส่งเหล่านี้
คุณมีความรู้ล่าสุดที่กำลังสั่นสะเทือนวงการอาหาร และจะดีไหมถ้ามีความรู้แล้วมีทักษะ มีความสามรถ คุณหาทางออกให้ธุรกิจด้วยแนวทาง 5 อิ่ม ของ Food System Transformation
ตัวคุณมีความสามารถอะไรใหม่บ้าง หรือ รู้ว่าต้องไปหาความสามารถใหม่ รู้ในสิ่งที่ยังไม่รู้ รู้ว่าควรจะไปสร้างทักษะตนเองด้านการเปลี่ยนแปลงระบบอาหาร
ในโลกที่เปลี่ยนไป การเรียนรู้ตลอดชีวิตมีวิธีการต่างไปจากเดิมอย่างไร ตั้งแต่กระบวนการที่จะทำให้เราค้นพบรูปแบบการเรียนรู้ที่เหมาะกับการพัฒนาที่ยั่งยืน มากกว่าเพื่อตัวเอง ไปจนถึงวิธีเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในสายใหม่ สายสีเขียว
ขออวยพรให้คุณเป็นคนที่ได้รับการเลือกแล้วนายจ้างไม่อยากเชิญออก ยังอยากให้เปลี่ยนผ่านของแนวคิดด้านความยั่งยืนจากความคิดเก่าสู่ความคิดใหม่ ให้ได้