SDGs Young Creator: การศึกษาที่มีคุณภาพเริ่มจากอะไร?

เช้าทุกๆ วัน รถสองแถวรับเด็กนักเรียนจากหมู่บ้านเล็ก ๆ ริมเขาขายแดน นักเรียนบางคนหอบกระเป๋าที่ยับเยินเข้าค่ายรอบ โทรศัพท์เครื่องเดียวในบ้านถูกสลับกับไข้เส้นทางไปโรงเรียนยาวแต่บิ๊กไบตเบตแต่กินเวลาเกือบชั่วโมงเพราะถนนเป็นหลุมบ่อถึงโรงเรียนแล้วครูประจำชั้นต้องรับมือนักเรียนกว่า 40 คน ห้องสมุดมีหนังสือไม่กี่ร้อยเล่ม หลายเล่มเก่าเก็บกว่าจะอ่านได้แต่เด็ก ๆ ก็ยังต่อคิวหยิบไปเพราะ "มีแค่นี้ก็ยังดี"

แต่ในอีกมุมหนึ่งของเมืองใหญ่ เด็กวัยเดียวกับเขียนผ่านแท็บเล็ต มีไวไฟทั้งที่บ้านและที่โรงเรียน ติวออนไลน์ได้ทุกเย็นและตอนเช้าต้องรีบไปโรงเรียนเพราะรถติด แต่ปัญหาไม่ได้เล็ด เด็กหลายคนเผชิญแรงกดดันจากการสอบแข่งขันต้องเรียนพิเศษเพื่อเจียนจนแทบไม่มีเวลาพัก จนบางครั้งลืมไปว่าเหตุผลที่เรียนคือเพื่อค้นหาตัวเอง ไม่ใช่แค่เพื่อคะแนนความแตกต่างนี้สะท้อนปัญหาที่แท้จริงของการศึกษาไทย

ความเหลื่อมล้ำที่ยังคงฝังราก ยังมีอีกหลายเรื่องที่ซ่อนอยู่เด็กที่ต้องหยุดเรียนกลางคันเพื่อช่วยงานที่บ้าน เด็กจากครอบครัวแรงงานที่สับสนกับภาษาและเอกสาร เด็กที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ซึ่งควรได้รับการสนับสนุนเฉพาะทาง แต่กลับถูกมองว่า "พัฒนาการช้า" เด็กนักเรียนที่ทำผิดฟาร์ดไทม์ตอนเย็นเพื่อช่วยค่าใช้จ่ายในบ้าน เด็กที่อยากเรียนสายอาชีพแต่ถูกจำกัดเพราะทางที่ต้อยสายสามัญ


ทั้งหมดนี้คือภาพปัจจุบันของการศึกษาไทย หลากหลาย ซับซ้อน และไม่เท่ากัน เราเคยได้ยินคำว่า “การศึกษาที่ดีมีคุณภาพ” อยู่บ่อยครั้ง แต่เมื่อมองผ่านเรื่องเล่าหนึ่งต่อหนึ่ง คำนี้มีความหมายชัดขึ้น คุณภาพไม่ได้แปลว่าโรงเรียนใหญ่หรืออาคารใหม่เสมอไป แต่หมายถึงโอกาสที่เป็นธรรม เนื้อหาที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง ครูจำนวนมากทุ่มเทกับการสอน พวกเขาออกแบบการสอนในทุก ๆ คืนและพยายามโอบอุ้มเด็กให้ได้มากที่สุด แต่การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนต้องไปไกลกว่าความเสียสละส่วนบุคคล

เราจำเป็นต้องสร้างระบบที่ช่วยครู ลดงานที่ไม่จำเป็น จัดทรัพยากรให้ถึงมือโรงเรียนและนักเรียนที่ต้องการมากที่สุด และเปิดพื้นที่ให้ชุมชนร่วมคิดร่วมทำกับโรงเรียนอย่างแท้จริง เทคโนโลยีเป็นทั้งสะพานและกำแพง ในพื้นที่ที่มีอินเทอร์เน็ตและอุปกรณ์พร้อม สามารถเปิดโลกการเรียนรู้ที่ชอบเขต แต่ในพื้นที่ที่ขาดแคลน เทคโนโลยีกลับกลายเป็นตัวตอกย้ำความต่าง บางคนเก่งได้ไม่มีข้อถกเถียงใดเพื่อเรื่องได้อย่างน่าทึ่งที่ได้รับคำแนะนำและแพลตฟอร์มที่ปลอดภัย พวกเขาจะค้นพบเสียงของตัวเอง เหมือนกับที่ครูเปิดโอกาสให้ทำโครงงานจากชีวิตจริง เด็กที่เงียบที่สุดกลับยกมืออธิบายถึงกรองน้ำสะอาดจากของใช้ในครัว เพราะนั่นคือปัญหาที่บ้านต้องเจอทุกวัน


เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน SDG 4 พูดถึง "การเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับทุกคน" ถ้อยคำนี้จะไม่เป็นเพียงคำสวยงาม หากเราเห็นเด็กทุกคนเป็น "เจ้าของเรื่อง" ของการเรียนรู้ เด็กที่อยากเป็นช่างซ่อมมอเตอร์ไซค์ควรได้เรียนรู้จากช่างจริง เด็กที่ชอบดูแลผู้สูงอายุควรได้ลงช่วยเหลือชุมชน เด็กที่รักวาดรูปควรมีที่ให้แสดงผลงาน เพราะทักษะที่โลกต้องการไม่เคยมีแค่ข้อสอบข้อเดียว

ผลงานของ SDGs Young Creator จากทีม  NEXTGEN