Net Zero 2050 โอกาสใหม่ของธุรกิจไทยบนเวทีโลก

ในการแถลงนโยบายของรัฐบาลต่อที่ประชุมรัฐสภาเมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี ได้ประกาศนโยบายผลักดันประเทศไทยสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เพื่อรับมือกับการค้าระหว่างประเทศ ด้วยการตั้งเป้าให้ไทยบรรลุการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิให้เป็นศูนย์ (Net Zero) ภายในปี 2050 จากเดิมที่มีเป้าหมายจะบรรลุ Net Zero ในปี 2065 ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในเชิงนโยบายด้านสภาพภูมิอากาศของไทย 

สมาคมเครือข่ายโกลบอลคอมแพ็กแห่งประเทศไทย หรือ GCNT ในฐานะเครือข่ายท้องถิ่นของโครงการสำคัญในระดับโลกขององค์การสหประชาชาติ UN Global Compact เครือข่ายการพัฒนาเพื่อความยั่งยืนที่ใหญ่ที่สุดในโลก มองว่า การประกาศนโยบายดังกล่าวเป็นการกระตุ้นให้ธุรกิจในประเทศไทยได้ตระหนักถึงความสำคัญของการตั้งเป้าปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิให้เป็นศูนย์ในหลากหลายมิติ

Net Zero 2050: ไม่ใช่แค่เป้าหมาย แต่คือ “เกมใหม่” ของเศรษฐกิจโลก

• การมุ่งสู่ Net Zero ภายในปี 2050 เป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการรักษาความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทยในเวทีโลก
• มาตรฐานคาร์บอนต่ำจะกลายเป็นเงื่อนไขสำคัญของการค้าโลก โดยเฉพาะในห่วงโซ่อุปทานระหว่างประเทศ
• ประเทศหรือธุรกิจที่ปรับตัวไม่ทันจะถูกกีดกันและสูญเสียโอกาสทางเศรษฐกิจ

• ผู้ประกอบการที่เริ่มลงทุนและปรับตัวตั้งแต่วันนี้จะได้เปรียบในการ:
• เข้าถึงตลาดใหม่ที่มีข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมเข้มงวด
• เข้าถึงแหล่งเงินทุนสีเขียว (Green Finance)
• สร้างความยั่งยืนและความเชื่อมั่นในระยะยาว
• ในทางกลับกัน ผู้ที่รออาจต้องเผชิญต้นทุนการเปลี่ยนผ่านที่สูงขึ้น และความเสี่ยงในการถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

• ภาครัฐต้องออกมาตรการสนับสนุนที่ชัดเจน ครอบคลุม และเป็นธรรม
• ต้องมีนโยบายที่ช่วยให้ธุรกิจทุกขนาด โดยเฉพาะ SME สามารถเปลี่ยนผ่านได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• การลดคาร์บอนต้องถูกบูรณาการเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ธุรกิจหลัก
• ธุรกิจที่ปรับตัวได้ก่อนจะเป็นผู้ชนะในเศรษฐกิจคาร์บอนต่ำในอนาคต

ทั้งนี้ การเร่งเป้า Net Zero 2050 เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของอุตสาหกรรมไทย เพราะการเร่ง Net Zero เร็วขึ้น 15 ปี คือ สัญญาณเปลี่ยนเกม

• การขยับเป้าหมาย Net Zero ให้เร็วขึ้นเป็น จุดเปลี่ยนเชิงนโยบาย ที่จะ “เขย่า” โครงสร้างอุตสาหกรรมไทย
• โดย UN Global Compact ได้ส่งสัญญาณมาตั้งแต่ 2021 ว่า: “การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกไม่ใช่ทางเลือก แต่เป็นทางรอดของเศรษฐกิจไทยในโลกอนาคต”

• ผู้ประกอบการรายย่อยและผู้บริโภคบางกลุ่มยังขาดทรัพยากรที่จำเป็นในการเปลี่ยนผ่าน เช่น:
• เงินทุนสำหรับลงทุนในเทคโนโลยีสะอาด
• ความรู้และทักษะในการปรับตัว
• โครงสร้างพื้นฐานที่เอื้อต่อการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ

• ภาครัฐควรออกมาตรการช่วยเหลือที่ เฉพาะเจาะจงและเข้าถึงได้จริง เช่น:
• การให้ความรู้ และสร้างความตระหนักรู้ในระดับชุมชนและธุรกิจ
• สินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ สำหรับผู้ประกอบการที่ต้องการลงทุนในเทคโนโลยีลดคาร์บอน
• เงินสนับสนุนสำหรับผู้มีรายได้น้อย เพื่อปรับปรุงที่อยู่อาศัยให้ประหยัดพลังงานมากขึ้น

• การเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำต้องคำนึงถึง ความเป็นธรรมทางสังคม
• ทุกภาคส่วนต้องมีโอกาสในการปรับตัว ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจขนาดเล็ก เกษตรกร หรือแรงงานในอุตสาหกรรมดั้งเดิม

โอกาสและข้อเสนอเชิงปฏิบัติ 
GCNT มองเห็นโอกาสสำคัญ 3 ประการที่ยังไม่ถูกใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่ ซึ่งสามารถช่วยให้ธุรกิจเปลี่ยนความยั่งยืนของห่วงโซ่อุปทานให้กลายเป็นข้อได้เปรียบทางการแข่งขันได้:

1. แพลตฟอร์มความร่วมมือระหว่างผู้ซื้อ–ผู้ขายเพื่อรวมความต้องการใช้พลังงานสะอาดและวัสดุคาร์บอนต่ำ
2. โครงสร้างทางการเงินรูปแบบใหม่เช่น การเงินแบบผสมผสาน (Blended Finance) และเงินกู้ที่เชื่อมโยงกับผลการลดคาร์บอน (Carbon Performance-Linked Loans) เพื่อลดต้นทุนเงินทุนให้กับซัพพลายเออร์
3. ระบบดิจิทัล MRV (Monitoring, Reporting, Verification)เพื่อให้ธุรกิจสามารถมองเห็นข้อมูลแบบเรียลไทม์ และใช้ข้อมูลที่เชื่อถือได้ในการตัดสินใจ

ด้วยการปลดล็อกกลไกเหล่านี้ ธุรกิจในประเทศไทยจะสามารถเร่งการลดคาร์บอน ตอบสนองต่อความคาดหวังของตลาดโลก และเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันในเศรษฐกิจ Net Zero ได้อย่างแท้จริง

บทความโดย ดร.ธันยพร กริชติทายาวุธ ผู้อำนวยการสมาคมเครือข่ายโกลบอลคอมแพ็กแห่งประเทศไทย (GCNT)