หัวใจในการสร้างเยาวชนของคอนคอร์เดียน โรงเรียนที่ขับเคลื่อนความเปลี่ยนแปลงด้วยการเรียนรู้

แม้ทุกวันนี้เราจะอยู่ในโลกแห่งเทคโนโลยีที่ผู้คนสามารถใช้ชีวิตได้อย่างสะดวกสบาย แต่ภายใต้นวัตกรรมอันล้ำหน้า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ปัญหาสิ่งแวดล้อมถูกคุกคามกำลังทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น สิ่งที่ผู้ใหญ่อย่างเราควรตั้งถามคือ เราจะเตรียมความพร้อมให้เยาวชนเติบโตอย่างแข็งแกร่งในสังคมที่ขยับไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว

ในวันที่โลกเชื่อมต่อกันอย่างไร้พรมแดน การสร้างพลเมืองโลกที่มีคุณภาพ อาจต้องบ่มเพาะกันตั้งแต่พวกเขายังเป็นต้นกล้าต้นเล็ก ค่อยๆ รดน้ำ พรวนดิน ปลูกฝังความความรู้ทางวิชาการแล้ว พร้อมๆ ไปกับความรอบรู้ทางความคิดและการใช้ชีวิตอย่างสมดุล 

เราได้พูดคุยกับคุณวรรณี เจียรวนนท์ รอสส์ ผู้อำนวยการโรงเรียนนานาชาติคอนคอร์เดียน หรือ Concordian International School) ถึงวิสัยทัศน์การสร้าง “โรงเรียน” ที่ไม่ใช่แค่ “ห้องเรียน” สี่เหลี่ยม แต่คือพื้นที่ไร้กำแพงที่เด็กๆ ได้เรียนรู้และเติบโตอย่างเข้าใจตัวเอง เข้าใจผู้คนรอบข้างและสังคม ไปจนถึงเข้าใจโลกกว้างใหญ่ไร้พรมแดนใบนี้

01 บทเรียนสู่ความเข้าใจเพื่อนมนุษย์

นับตั้งแต่วันแรกของการก่อตั้งโรงเรียน คอนคอร์เดียนยังคงยึดมั่นในปณิธานที่ตั้งไว้ไม่เคยเปลี่ยนแปลง นั่นคือ บ่มเพาะการศึกษาที่ดีเลิศ ไปพร้อมกับการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม และที่สำคัญที่สุด คือ เมตตาธรรม 

“ไม่มีอะไรการันตีว่า นักเรียนที่เก่งที่สุด เข้ามหาวิทยาลัยชั้นนำของโลกได้ จะประสบความสำเร็จ เพราะความสำเร็จของชีวิตนั้นมีหลากมิติ เช่นเดียวกับความรู้ที่มีหลายแขนง คำถาม คือ เมื่อคนๆ หนึ่งมีความรู้ที่ดีเลิศแล้ว 

คุณเอามันไปใช้ทำอะไรต่างหาก เมื่อคนๆ หนึ่งมีคุณธรรม ถูกปลูกฝังให้มีความเห็นอกเห็นใจ ก็ยากที่คนๆ นั้นจะนำความรู้ความสามารถของตนไปใช้เอาเปรียบผู้อื่น ในช่วงร้อยปีที่ผ่านมา ถ้าไปอ่านประวัติศาสตร์ดู จะรู้ว่าคนที่ทำให้โลกยุ่งเหยิงล้วนเป็นคนที่การศึกษาสูงทั้งนั้น” 

คุณวรรณีอธิบายถึงการเรียนการสอนของคอนคอร์เดียน ที่นำหลักสูตร IB Leaner Profile มาใช้ ซึ่งหลักสูตรนี้ไม่เพียงเน้นการบ่มเพาะพลเมืองโลกและผู้นำที่ดี แต่ยังมีหัวใจที่สอดคล้องกับปณิธานของคอนคอร์เดียน ซึ่งเน้นการปฏิบัติและปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นด้วยใจที่เปิดกว้าง โดยนักเรียนแต่ละคนจะได้เรียนมากกว่า 1 ภาษา เพราะเชื่อว่าภาษาจะช่วยเปิดโลกไปสู่ความเข้าใจในความหลากหลายของมนุษย์ 

“ในภาษาต่างๆ มีวัฒนธรรมที่หลากหลายซ่อนอยู่ในนั้น บางคำไม่มีคำแปลในทุกภาษาด้วยซ้ำ อย่างคำว่า Ambitious ซึ่งมีความหมายเชิงบวกในภาษาอังกฤษ  สื่อถึงความมุ่งมั่นไม่ย่อท้อ ให้ไปถึงจุดหมายที่หวังไว้ แต่ในภาษาไทยกลับแปลว่า ทะเยอทะยาน หรือ มักใหญ่ใฝ่สูง ซึ่งเป็นความหมายเชิงลบ ความแตกต่างของความหมายในคำเหล่านี้ แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างในการดำเนินชีวิตของผู้คนแต่ละภาษาและวัฒนธรรม ดังนั้น การมีความเข้าใจในหลายภาษา จึงเป็นเหมือนหน้าต่างหลายๆ บาน ที่ทำให้เราเข้าใจโลกได้กว้างขึ้น เข้าใจผู้คนในวัฒนธรรมอื่นๆ ได้ลึกซึ้งขึ้น”

02 เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ

นอกจากวิชาเรียนปกติ นักเรียนคอนคอร์เดียนจะต้องทำโครงงานที่เรียกว่า Group Work ซึ่งมีความต่อเนื่องกันประมาณ 6 ครั้งต่อปี นั่นเท่ากับว่าทุก 6 สัปดาห์ เด็กๆ จะได้เริ่มต้นโครงงานชิ้นใหม่กับเพื่อนกลุ่มใหม่อยู่เสมอ 

“การฝึกทำงานกับเพื่อนหลายกลุ่ม ทำให้เด็กๆ เรียนรู้ว่าในสังคมของเรา ประกอบไปด้วยคนหลายแบบ มีทั้งเพื่อนที่ขยันสุดๆ หรือเพื่อนที่ทำบางอย่างไม่เป็น การทำโครงงานลักษณะนี้ จะฝึกให้เขามองหาข้อดีของคนอื่นๆ โดยอัตโนมัติ งานกลุ่มจะเดินหน้า เมื่อเราเคารพว่าทุกคนมีความสามารถ ความสนใจ และความเชี่ยวชาญแตกต่างกัน”

คุณวรรณีเล่าถึงการทำโครงงานว่า  เด็กๆ จะค้นคว้าวิจัยกันอย่างหนัก โดยคอนคอร์เดียนมี Database ขนาดใหญ่  ซึ่งประกอบไปด้วยข้อมูลและชุดความรู้จากทั่วโลกให้นักเรียนสามารถเข้าไปใช้งานได้ โดยผลพลอยได้จากการทำโครงงานไม่เพียงฝึกให้เด็กอ่านหนังสือเป็น แต่พวกเขาจะสามารถวิเคราะห์ข้อมูลเหล่านั้นเป็นด้วย เพราะทุกวันนี้ความรู้มีอยู่ทั่วไปไร้ขีดจำกัด นับเป็นความโชคดีของคนเจเนอร์เรชั่นปัจจุบัน

“ตอนลูกชายดิฉันยังเล็ก เขาต้องค้นข้อมูลเรื่องนักสำรวจอาณานิคมที่ชื่อ กับตันเจมส์ คุ๊ก ผู้ค้นพบประเทศนิวซีแลนด์ ข้อมูลจากแต่ละที่บอกเล่าเรื่องราวของกัปตันคนนี้แตกต่างกัน บทความแรก บอกว่าเขาเป็นฮีโร่ที่เก่งกาจ บทความที่สองและสามก็ยังชื่นชม แต่พอมาถึงบทความที่สี่ มันเริ่มมีข้อมูลแง่มุมอื่นๆ อย่างการที่เขาค้าทาสและทำสงครามกับคนพื้นเมือง

“ดิฉันจึงถามลูกชายว่าเขาคิดอย่างไร สรุปการสำรวจอาณานิคมเป็นสิ่งที่ดีหรือแย่ สิ่งที่เด็กประถมตอบกลับมาทำให้ดิฉันทึ่งมาก ลูกชายอธิบายว่าใครได้ประโยชน์ย่อมเห็นมันเป็นเรื่องดี ในขณะที่คนเสียประโยชน์ย่อมมองเป็นเรื่องเลวร้าย ในมุมมองของเขาการล่องเรือออกไปสำรวจ แสวงหาทรัพยากรใหม่ๆ มันก็ดีนะ แต่ทำไมนักสำรวจอาณานิคมบางคนต้องพรากเอาของๆ คนพื้นเมืองมาจนหมด ทำไมจึงไม่แบ่งปันกัน ทำไมไม่เอาเทคโนโลยีไปแลกกับทรัพยากร นี่คือสิ่งที่เด็ก ป.5 (10 ขวบ)  คิดและวิเคราะห์ได้จากการอ่านและทำความเข้าใจเรื่องราวในหลากมิติ” คุณวรรณีกล่าวพร้อมรอยยิ้ม

03 ทุกสิ่งที่เราทำ ส่งผลต่อสังคมและโลกเสมอ

ทุกครั้งที่ทำโครงงาน จะมีส่วน reflection ที่เด็กๆ ต้องสะท้อนให้เห็นว่าสิ่งที่ทำนั้นส่งผลต่อสังคมอย่างไร คุณจะลงมือทำอะไรกับเรื่องนี้ 

“เคยมีนักเรียนทำโครงงานเรื่องสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ ทั้งสัตว์บกที่ถูกล่าไปทำขนสัตว์ หรือสัตว์ทะเลอย่างฉลามที่ถูกฆ่าแค่เพื่อหูฉลามเมนูเดียว สรุป คือเด็กคนนั้นตั้งปณิธานว่าจะไม่กินหูฉลามอีกเลยตลอดชีวิต ที่น่าประทับใจ คือเขาไปโน้มน้าว อธิบายข้อมูลที่เขาทำโครงงานให้ญาติพี่น้อง จนทั้งครอบครัวเลิกธรรมเนียมกินหูฉลามไปเลย”

คุณวรรณีอธิบายว่า reflection นั้นไม่มีข้อจำกัด การช่วยเหลือมีได้หลายรูปแบบ ไร้กระบวนท่า เด็กบางคนอาจลงมือทำด้วยตัวเอง อย่างการไปเก็บขยะ ไปสอนหนังสือน้องๆ ด้อยโอกาส ส่วนบางคนเลือกสนับสนุนคนที่ทำงานแก้ปัญหาสังคมนั้นๆ อยู่แล้ว จึงเปิดรับบริจาค ทำ Fund raising เพื่อนำเงินไปมอบมูลนิธิ ในขณะที่บางคนรู้สึกว่าปัญหานี้ต้องถูกสร้างความตระหนัก เขาก็จะคิดแคมเปญสื่อสารออนไลน์  รวมถึงทำโปสเตอร์ไปติดประกาศให้ทั้งโรงเรียนรู้

“เด็กที่มาจากครอบครัวฐานะดี เขามีโอกาสเติบโตไปเป็นเจ้าของธุรกิจ ลองคิดดูว่าผู้บริหารธุรกิจรุ่นปู่ย่าตายายหรือแม้แต่พ่อแม่ของเขา อาจไม่เข้าใจเรื่องสิ่งแวดล้อมเลย จนกระทั่งมาถึงรุ่นของเด็กคนนี้ เขาเติบโตมาพร้อมการบ่มเพาะให้เข้าใจตัวเองและสังคมรอบข้าง เวลาจะตัดสินใจอะไร เขาจะคำนึงถึงเรื่องพวกนี้เสมอ ก่อนจะไปซื้อรถสปอร์ต เขาจะอนุมัติการปรับปรุงระบบบำบัดมลพิษ เปลี่ยนโรงงานทั้งหมดเป็นพลังงานสะอาด

“การขับเคลื่อนเรื่องสิ่งแวดล้อมจะเกิดขึ้นอย่างจริงจัง ก็ต่อเมื่อผู้บริหารและครูบาอาจารย์เชื่อจริงๆ และความเชื่อเหล่านั้นมันจะยิ่งทรงพลัง เมื่อถูกปลูกฝังไว้ตั้งแต่ยังเด็ก”

04 การสอนที่สะท้อนกลับมาเป็นบทเรียน

คุณวรรณีกล่าวทิ้งท้ายว่า สำหรับเธอสิ่งที่ได้เรียนรู้จากการก่อตั้งและบริหารโรงเรียนมากว่า 20 ปี คือความเข้าใจถ่องแท้ถึงคำว่าเด็กคือผ้าขาว ซึ่งไม่ใช่แค่นิยาม และมันคือความจริงอย่างที่สุด

“สิ่งแวดล้อมรอบตัวคือสิ่งที่หล่อหลอมว่าเด็กคนหนึ่งจะเติบโตมาอย่างไร มีทั้งสิ่งแวดล้อมที่ชักจูงไปสู่หนทางที่ดี และสิ่งแวดล้อมที่ชี้นำไปสู่เส้นทางที่ไม่ดี และถ้าเด็กสักคนหนึ่งบังเอิญเกิดมาในครอบครัวที่สิ่งแวดล้อมไม่ดีนัก โรงเรียนคือที่ๆ จะต้องเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมรอบตัวเขาไปสู่ทางที่ดีงาม เด็กทุกคนมีสิ่งพิเศษ และหน้าที่ของครูอย่างเรา คือต้องไปค้นหาและฟูมฟักความพิเศษนั้น มอบความภาคภูมิใจให้เขา ดิฉันเชื่อว่าเด็กทุกคนเป็นดอกไม้ที่รอการเบ่งบาน แต่ละคนมีช่วงเวลาที่ต่างกัน บางคนจบจากเราไปนานแล้ว จึงถึงเวลาเบ่งบานของเขา”

เราปรับ โลกเปลี่ยน
#NextGeneration

เพราะเราทุกคน “เปลี่ยน” โลกให้ดีขึ้นได้  
พบหลาก idea หลาย action ของคนรุ่นใหม่ที่ลุกขึ้นมา “ปรับ”
คิดแล้วลงมือทำ เพื่อร่วมกันสร้างโลกให้ยั่งยืน

GCNT ขอเชิญติดตาม เราปรับ โลกเปลี่ยน
เผยแพร่ระหว่าง ก.ย.-พ.ย. 65

ทุกวันพุธ  
TNN       หลังข่าวพระราชสำนัก เวลา 20.10-20.30 น  (โดยประมาณ)
               Rerun  วันศุกร์ ระหว่าง 10.40-11.00 น. (โดยประมาณ)

True4U  ก่อนเข้าข่าวพระราชสำนัก  เวลา 19.57 น. 
                Rerun วันจันทร์ 07.56 น. (ในสัปดาห์ถัดไป) 

GCNT Facebook: Global Compact Network Thailand
GCNT Youtube: Global Compact Network Thailand

ทุกวันศุกร์ 
เพจมนุษย์เงินเดือนพันธุ์ใหม่ และ 
https://thepractical.co/category/sustainability/ 

ทุกวันเสาร์ 

#WeShiftWorldChange  #NextGeneration  #เราปรับโลกเปลี่ยน  #ทุกคนเปลี่ยนโลกให้ดีขึ้นได้